Truy xuất nguồn gốc nông sản
Truy xuất nguồn gốc nông sản là quá trình theo dõi và nhận diện nguồn gốc của sản phẩm nông sản từ khi bắt đầu sản xuất cho đến khi đến tay người tiêu dùng. Từ việc gieo giống, chăm sóc cây trồng, thu hoạch, đến các bước chế biến và phân phối, hệ thống truy xuất nguồn gốc đảm bảo cung cấp đầy đủ thông tin về xuất xứ và quy trình sản xuất của sản phẩm cho người tiêu dùng.
Lý do truy xuất nguồn gốc nông sản
1. Thực trạng về ngành nông nghiệp tại Việt Nam
Kết quả điều tra gần đây về chất lượng hàng Việt Nam, do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao thực hiện vào năm 2017, cho thấy 53% người tiêu dùng bày tỏ sự nghi ngờ về chất lượng nông sản tươi mua từ thị trường. Điều đáng chú ý là dù vậy, họ vẫn phải tiếp tục sử dụng các sản phẩm này vì chưa tìm được nguồn cung đáng tin cậy hơn. Gần 25% người tham gia khảo sát cũng bày tỏ lo ngại về sự xuất hiện của chất cấm trong thực phẩm hàng ngày. Vì vậy, việc truy xuất nguồn gốc và kiểm soát an toàn thực phẩm xuyên suốt chuỗi giá trị nông sản đã trở thành yêu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp nông sản trong nước.
Trước đây, người tiêu dùng không yêu cầu nhiều thông tin về sản phẩm và chủ yếu tin tưởng vào người bán. Tuy nhiên, do sự lo ngại về an toàn và thiếu niềm tin, ngày nay người tiêu dùng cần nhiều thông tin hơn về nguồn gốc, nhà sản xuất và tính an toàn của sản phẩm. Người nông dân cũng cần cung cấp thông tin để nâng cao giá trị sản phẩm của mình. Tuy nhiên, hiện nay việc ghi chép và xác thực thông tin sản xuất vẫn còn nhiều hạn chế, làm giảm hiệu quả trong việc cung cấp thông tin để gia tăng giá trị. Vì vậy, việc minh bạch thông tin trong quá trình sản xuất vẫn gặp không ít khó khăn.
2. Tổng hợp những tiêu chuẩn về sản xuất thực phẩm, nông sản sạch
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về thực phẩm an toàn, ngon và giàu dinh dưỡng, các doanh nghiệp đã ứng dụng công nghệ tiên tiến vào quy trình sản xuất nông sản. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGap và VietGAP, kết hợp với hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản, giúp tạo ra những sản phẩm nông nghiệp sạch và có khả năng cạnh tranh. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể an tâm và tự tin lựa chọn những sản phẩm chất lượng và đáng tin cậy.
- Tiêu chuẩn GlobalGAP (Global Good Agricultural Practice) là một hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc tế, được thiết lập nhằm đảm bảo an toàn và chất lượng trong sản xuất nông nghiệp toàn cầu. Tiêu chuẩn này cung cấp các yêu cầu về quản lý sản xuất, vệ sinh, bảo vệ môi trường và quản lý tài nguyên trong suốt quá trình trồng trọt, thu hoạch và chế biến sau thu hoạch. GlobalGAP khuyến khích sự bền vững trong nông nghiệp, bảo đảm tuân thủ các quy định an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và quyền lợi của người lao động, qua đó giúp gia tăng niềm tin và nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản trên thị trường quốc tế.
- Tiêu chuẩn VietGAP (Vietnamese Good Agricultural Practices) là bộ quy định chi tiết áp dụng cho sản xuất nông nghiệp và thủy sản tại Việt Nam. Tiêu chuẩn này nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng, cải thiện phúc lợi xã hội và bảo vệ môi trường. VietGAP cũng hướng tới việc bảo vệ sức khỏe của người sản xuất và người tiêu dùng, đồng thời duy trì và bảo tồn nguồn gốc các sản phẩm nông nghiệp. Việc tuân thủ tiêu chuẩn VietGAP giúp xây dựng lòng tin, thúc đẩy phát triển bền vững cho ngành nông nghiệp Việt Nam và mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế.
3. Quy định của Nhà Nước về truy xuất nguồn gốc nông sản tại Việt Nam
Với tầm quan trọng của việc truy xuất nguồn gốc đối với an toàn và chất lượng sản phẩm nông nghiệp, chính phủ đã triển khai nhiều chính sách nhằm khuyến khích và hỗ trợ thực hiện các quy định về truy xuất nguồn gốc nông sản.
Một trong những chính sách quan trọng là Nghị định số 57/2018/NĐ-CP về chính sách khuyến khích và hỗ trợ đầu tư trong nông nghiệp và nông thôn, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy triển khai các quy định về truy xuất nguồn gốc. Nghị định này tập trung vào việc phát triển các hợp tác xã, thúc đẩy sự liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Nhờ vào việc tạo ra môi trường thuận lợi và cung cấp các nguồn tài nguyên hỗ trợ, nghị định khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp và nhóm sản xuất vào việc xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản.
Nghị định số 98/2018/NĐ-CP cũng là một chính sách quan trọng hỗ trợ phát triển hợp tác xã trong sản xuất và tiêu thụ nông sản. Chính sách này tạo điều kiện và khuyến khích sự liên kết giữa các đơn vị sản xuất, tiêu thụ và hợp tác xã trong ngành nông nghiệp, qua đó thúc đẩy truy xuất nguồn gốc và đảm bảo chất lượng nông sản, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và gia tăng giá trị cho ngành nông nghiệp.
Bên cạnh đó, các quy định về truy xuất nguồn gốc nông sản tại Việt Nam đã được cải thiện và điều chỉnh để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và phù hợp với thực tế sản xuất kinh doanh trong ngành nông nghiệp. Các quy định này bao gồm Luật An toàn thực phẩm (Điều 54, Điều 55), Thông tư số 74/2011/TT-BNNPTNT ngày 31/10/2011, và Thông tư số 03/2011/TT-BNNPTNT ngày 21/10/2011 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, về việc quy định truy xuất nguồn gốc và thu hồi thực phẩm nông lâm thủy sản.